Posted in Մայրենի

Ապրիլ 27 ՈՒ ձայնավորի հնչյունափոխությունը

1.Համեմատիր դեմ դիմաց գրված բառերը և ցույց տուր, թե հնչյունական ինչ փոփոխություններ են տեղի ունեցել.

մուր-մրոտ — լսվում է գաղտնավանկ ը-ն

մեղու-մեղվաբույծ — ու-ն սղվել է

նուռ-նռնենի — լսվում է գաղտնավանկ ը-ն

առու-առվակ — ու-ն սղվել է

աղմուկ-աղմկել — լսվում է գաղտնավանկ ը-ն

սուր-սրամարտ — լսվում է գաղտնավանկ ը-ն

ծուխ-ծխախոտ — լսվում է գաղտնավանկ ը-ն

ածուխ-ածխահանք — ու-ն սղվել է

մասուր-մասրենի — ու-ն սղվել է

բլուր-բլրակ — ու-ն սղվել է

թթու-թթվաշ — ու-ն սղվել է

ապուշ-ապշել — ու-ն սղվել է

2. Տրված բառերից յուրաքանչյուրով 2-ական բառ կազմիր այնպես, որ տեղի ունենա հնչյունի փոփոխություն՝

լուռ — լռություն, լռաձայն։

սուտ — ստախոս, ստաբան։

ջուր — ջրափոս, ջրաբաժին։

հուր — հրեգունդ, հրաբեկոր

մութ — մթագնաց, մթընկա։

ձուկ — ձկնեղեն, ձկնկուլ։

տուն — տնակ, տնաբույս

սուրբ — սրբագին, սրբանկար։

3. Հետևյալ բառակապակցությունների դիմաց համապատասխան բառեր գրիր: Օրինակ՝ հրդեհ հանգցնող-հրշեջ

լուր բերող — լրաբեր

սուտ խոսող — ստախոս

ձուկ որսացող — ձկնորս

տունը պահող — տնապահ

ծուխը տնից հեռացնող — ծխատար

ջուր կրող — ջրատար

հաճախ լուռ մնացող — լռակյաց

թթի ծառ — թթենի

լեզվի մասնագետ — լեզվագետ

ձվի ձև ունեցող — ձվաձև

4. Վերականգնիր հետևյալ բառերի առաջին բաղադրիչի անհնչյունափոխ ձևը: Օրինակ՝ ծաղկաբույլ-ծաղիկ:

մտամոլոր — միտք

վիրաբույժ — վերք

զինագործ — զենք

ըմպանակ — ումպ

գրադարակ — գիր

երկնասույզ — երկինք

լծկան — լուծ

սրընթաց — սուր

կիսալուսին — կես

մրրկահույզ — մրրիկ

բուսաբան — բույս

5. Շարքերից ընտրիր իմաստով մոտ բառերը՝

ա) ջրել, մթնել, գլխավորել, ամրանալ, խորհրդածել, ապշել

բ) զարմանալ, մտորել, խավարել, պնդանալ, ոռոգել, առաջնորդել

Ջրել — ոռոգել

Մթնել — խավարել

Գլխավորել — առաջնորդել

Ամրանալ — պնդանալ

Խորհրդածել — մտորել

Ապշել — զարմանալ

6. Որոշիր, թե ինչ հնչյունափոխության է ենթարկվել ու ձայնավորը հետևյալ բառերում, գրիր տրված օրինակի պես՝
Օրինակ՝ ցրտահար-ցուրտ (ու-ը)

ցրտահար — ցուրտ (ու-ը)

գլխային — գլուխ (ու-ն սղվել է)

գարնանային — գարուն (ու-ն սղվել է)

լեզվակ — լեզու (ու-ն սղվել է)

ձվակեր — ձու (ու-ը)

գնդաձև — գունդ (ու-ը)

շնչավոր — շունչ (ու-ը)

նռնենի — նուռ (ու-ը)

խորհրդավոր — խորհուրդ (ու-ը)

շրթնային — շուրթ (ու-ը)

բրդատու — բուրդ (ու-ը)

նրբագեղմ — նուրբ (ու-ը)

ամրացնել — ամուր (ու-ն սղվել է)

թթվել — թթու (ու-ն սղվել է)

առվահան — առու (ու-ն սղվել է)

կատվախաղ — կատու (ու-ն սղվել է)

լծկան — լուծ (ու-ը)

ձկներ — ձուկ (ու-ը)

7. Հետևյալ բառերից փակագծերում տրված բառերի և մասնիկների օգնությամբ կազմիր նոր բառեր՝ ենթարկելով անհրաժեշտ հնչյունափոխության:

կուրծք(վանդակ) — կրծքավանդակ

ջուր(աման) — ջրաման

շուրջ(գիծ) — շրջագիծ

միս(գործ) — մսագործ

ուրու(ական) — ուրվական

տունկ(արան) — տնկարան

մածուն(աման) — մածնաման

չու(ցուցակ) — չցուցակ

սնունդ(մթերք) — սննդամթերք