Բանավոր հաշվարկ: Քննարկումներ:
Թեմա՝ Սովորական կոտորակի հիմնական հատկությունը:
Կոտորակների հիմնական հատկությունը, կրճատում
Դիտարկենք այս երեք նկարները, որոնցում կանաչով ներկված է շրջանի կեսը:
Առաջին նկարում ներկված է շրջանի 1/2-ը, երկրորդում՝ 2/4-ը և երրորդում՝ 4/8-ը:
Բոլոր երեք կոտորակները իրար հավասար են՝ 1/2=2/4=4/8, բայց դրանց համարիչներն ու հայտարարները տարբեր են:
Նկատենք, որ առաջին կոտորակի համարիչն ու հայտարարը 2 անգամ փոքր են երկրորդի համարիչից և հայտարարից, իսկ երրորդ կոտորակի համարիչն ու հայտարարը 4 անգամ մեծ են առաջինի համարիչից և հայտարարից:
Այսինքն՝ 1/2=(2:2)/(4:2)=(4:4)/(8:4) կամ 4/8=(2⋅2)/(4⋅2)=(1⋅4)/(2⋅4)
Սովորական կոտորակների հիմնական հատկությունը
Եթե կոտորակի համարիչն ու հայտարարը բազմապատկել կամ բաժանել միևնույն բնական թվով, ապա կստացվի տրված կոտորակին հավասար կոտորակ:
a/b=(a:n)/(b:n),a/b=(a⋅n)/(b⋅n), a,b,n∈N
Կոտորակի համարիչի ու հայտարարի բաժանումը միևնույն զրոյից տարբեր թվի, կոչվում է կոտորակի կրճատում:
Օրինակ`
12/16=(12:4)/(16:4)=3/4
Երկու սովորական կոտորակներ իրար հավասար են, եթե առաջին կոտորակի համարիչի և երկրորդ կոտորակի հայտարարի արտադրյալը հավասար է առաջին կոտորակի հայտարարի և երկրորդ կոտորակի համարիչի արտադրյալին:
Օրինակ`
2⋅35=70=7⋅10 ⇒ 2/7=10/35
Առաջադրանք 1.
Որոշիր, թե շրջանի ո՞ր մասն է ներկված:
1.
- 3/12
- 3/4
- 1/3
2.
- 5/15
- 1/4
- 1/3
Առաջադրանք 2.
Ժամացույցի ո՞ր մասն է ներկված կանաչով:
Ներկված է 1/ 4 -րդ մասը:
Առաջադրանք 3.
Լրացրու նախադասության սովորական կոտորակը:
Եթե աշակերտները պետք է գրեն 52 էջ, իսկ Արմենը արդեն գրել է 13 էջ, ապա նա գրել է էջերի 13/4 -րդ մասը:
Առաջադրանք 4.
Բաշխական օրենքի միջոցով կոտորակի համարիչը ներկայացրու արտադրյալի տեսքով, ապա կրճատիր կոտորակը՝
(21⋅10−21⋅6)/(20⋅42)=
Պարզության համար փորձենք գրել այսպես՝
21⋅10−21⋅6
____________=
____________=
20⋅42
Պատ՝․ 1/10
Առաջադրանք 5.
ա) =
բ) =
գ) =
դ) >
ե) =
զ) =
է) =
ը) =
Առաջադրանք 6.
1) 2/3
2) 3/2
3)7/3
4) 3/4
5) 3/4
6) 3/1
7)32/21
8)
9)
10)
Առաջադրանք 7.
Մարիա Աբրահամյանի բլոգ 