ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 303-րդ հոդվածի համաձայն՝ գործարքն անվավեր է ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքով սահմանված հիմքերով դատարանի կողմից այն այդպիսին ճանաչելու ուժով կամ անկախ նման ճանաչումից: Վիճահարույց գործարքն անվավեր է դատարանի վճռով այն այդպիսին ճանաչելու հետևանքով, իսկ առոչինչ գործարքն անվավեր է անկախ դատարանի վճռից և դրա նկատմամբ կիրառվում են գործարքի անվավերության հետևանքները: Ներկայումս հայկական դատարանների վարույթներում առկա են բազմաթիվ դատական գործեր՝ գործարքն անվավեր ճանաչելու պահանջով, ուստի գործարքների անվավերության էությունը ճիշտ ընկալելու համար անհրաժեշտ է տեղյակ լինել գործարքն անվավեր ճանաչելու իրավական հիմքերի մասին:
Գործարքների անվավերության հետևանքները
Առաջին հերթին նշենք, որ անվավեր գործարքը չի հանգեցնում իրավաբանական հետևանքների, բացառությամբ այն հետևանքների, որոնք կապված են գործարքի անվավերության հետ: Գործարքն անվավեր է կնքելու պահից և կողմերից յուրաքանչյուրը պարտավոր է մյուս կողմին վերադարձնել գործարքով ամբողջ ստացածը: Ստացածը բնեղենով վերադարձնելու անհնարինության դեպքում հատուցումն իրականացվում է դրամով, եթե գործարքի անվավերության այլ հետևանքներ նախատեսված չեն օրենքով: Միաժամանակ անհրաժեշտ է հաշվի առնել, որ վիճահարույց գործարքների իրավական հետևանքները կարող են առաջանալ ապագայում և այդպիսի գործարքն անվավեր ճանաչելու համար կողմն օժտված է դատարան դիմելու իրավունքով: